Scatle

Guaud selvadi da pigns Scatlè

Il guaud da Scatlè, in dals trais davos guauds selvadis da la Svizra, è in guaud da pigns che crescha sin ina spunda taissa da bova en ina vallada alpina nunabitada cun ina ritga fauna e flora. El è situà a la veglia senda al Pass dal Lembra (Kistenpass).

In guaud selvadi?

«Guauds selvadis èn guauds che n’èn durant tschientaners mai vegnids influenzads dals umans en lur svilup natiral», uschia definescha l’expert da selvicultura Hans Leibundgut quests guauds particulars. En Svizra datti anc trais da quests guauds: Derborence en il Vallais, Bödmeren en il chantun Sviz e Scatlè. En tut ils trais lieus ha ina topografia stippa e nunaccessibla impedì l’explotaziun dal guaud. Cuntrari a quests guauds èn ils guauds dal Parc Naziunal nagins guauds selvadis; els vegnivan explotads a moda intensiva.

Ils pigns

Scatlè mesira mo radund 9 hectaras ed è il pli pitschen dals trais territoris da guaud selvadi. Il caracter da guaud selvadi è cumprovà enfin en il 13avel tschientaner. Da quai ch’ins po sa regurdar n’hai dà naginas explotaziuns. Ils pigns dal guaud èn damai fin a 600 onns vegls e 30 m auts. En il clima subalpin frestg ed umid da laVal Frisal è il pign da chasa – cuntrari a las plantaziuns en la Bassa. Sias ragischs pauc profundas sa cuntentan cun ina stresa da humus fitg graschla che sa rimna en las fessas tranter ils gronds blocs da crappa en la spunda da bova. Ils pigns satigls e gizs en la muntogna dattan in auter maletg che lur parents en la val. Sin la roma drizzada vers engiu na pon sa furmar naginas grondas massas da naiv.

La protecziun

Cun il conclus dals 25 da fanadur 1907 ha la vischnanca da Breil lubì a la societad forestala d’eriger in reservat da guaud selvadi per la durada da 60 onns. Pli tard è il contract vegnì modifitgà e concludì per la durada da 80 onns tranter la vischnanca da Breil, la Lia svizra per la protecziun da la natira (oz Pro Natura) e la Scola politecnica federala (SPF; institut per la selvicultura) . Il contract scada il 1. da schaner 2045.  Dapi la conclusiun dal contract stat il reservat a disposiziuns als professers ed als students da la SPF per retschertgas.

Ils viandants na dastgan betg passar en il guaud, perquai che la stresa da humus fitg satiglia che furma il fund dal guaud è memia sensibla.

Svilup natiral dal guaud

Il guaud sa stenda taiss siador a partir da la costa orientala oradim la Val Frisal da circa 1500 meters enfin a sur 2000 m s.m. Sanester dal territori protegì pon ins vesair anc oz fitg bain il lartg vau che la lavina da 1984 ha stgarpà tras il guaud.
Là sco era en il territori protegì restan las plantas derschidas per terra. Sin quellas creschan alura novas plantinas che gidan a regenerar il guaud. En differents lieus pon ins perquai vesair pigns imposants – enfin a diesch – che stattan en ina retscha guliva, sco sch’els fissan vegnids tratgs cun ina lingera. Tar differents pigns pruia schizunt la roma il pli giudim che tutga la terra ed uschia creschan novs pigns! Surtut la blera selvaschina che tschertga refugi en il guaud impedescha dentant ina regiuvinaziun dal guaud suffizienta.

 

Naturschutzgebietdetails

Viadi

Cun la Viafier retica da Cuira u d’Andermatt enfin a la staziun da Tavanasa - Breil/Brigels. Da là cun l’auto da posta enfin Breil/Brigels.

Further Information

Info

Cumportament en il territori protegì:
Betg bandunar las sendas da viandar.
Tegnair ils chauns a la corda.
Scumandà da far fieu e da campar.

Save

Print